Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, han-dlu i usługach – w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów.


Art. 3.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nie-uczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.


Art. 4.
Zagraniczne osoby fizyczne i prawne korzystają z uprawnień wynikających z przepi-sów ustawy na podstawie umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub na zasadzie wzajemności.


Art. 5.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.


Art. 8.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio albo pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w działalności handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach lub innych dokumentach.


Art. 9.
1. Jeżeli towar lub usługa w miejscu pochodzenia korzysta z ochrony, a z pocho-dzeniem z określonego regionu lub miejscowości są związane ich szczególne cechy lub właściwości, czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe lub oszu-kańcze używanie takich chronionych oznaczeń geograficznych i chronionych nazw pochodzenia.
2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest także używanie oznaczeń i nazw, o któ-rych mowa w ust. 1, nawet z dodatkiem „rodzaj”, „typ”, „metoda” albo równo-znacznym.


Art. 10.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowa-nia, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.
2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest również wprowadzenie do obrotu towarów w opakowaniu mogącym wywołać skutki określone w ust. 1, chyba że zastoso-wanie takiego opakowania jest uzasadnione względami technicznymi


Art. 11.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzysta-nie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich naby-cie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się wobec tego, kto od nieuprawnionego nabył, w do-brej wierze, na podstawie odpłatnej czynności prawnej, informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Sąd może zobowiązać nabywcę do zapłaty stosow-nego wynagrodzenia za korzystanie z nich, nie dłużej jednak niż do ustania sta-nu tajemnicy.
4. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości pu-blicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsię-biorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.


Art. 12.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest nakłanianie osoby świadczącej na rzecz przedsiębiorcy pracę, na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawne-go, do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych albo innych obowiązków umownych, w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trzecim albo szkodzenia przedsiębiorcy.
2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest także nakłanianie klientów przedsiębiorcy lub innych osób do rozwiązania z nim umowy albo niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trze-cim albo szkodzenia przedsiębiorcy.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do, podejmowanych przez związki zawodowe, działań zgodnych z przepisami o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.


Art. 13.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu, polega-jące na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do toż-samości producenta lub produktu.
2. Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, w szczególności budowy, konstrukcji i formy zapewniającej jego uży-teczność. Jeżeli naśladowanie cech funkcjonalnych gotowego produktu wymaga uwzględnienia jego charakterystycznej formy, co może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, naśladowca jest zobowiązany odpowiednio oznaczyć produkt.


Art. 14.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody.
2. Wiadomościami, o których mowa w ust. 1, są nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje, w szczególności o:
1) osobach kierujących przedsiębiorstwem;
2) wytwarzanych towarach lub świadczonych usługach;
3) stosowanych cenach;
4) sytuacji gospodarczej lub prawnej.
3. Rozpowszechnianiem wiadomości, o których mowa w ust. 1, jest również posłu-giwanie się:
1) nieprzysługującymi lub nieścisłymi tytułami, stopniami albo innymi infor-macjami o kwalifikacjach pracowników;
2) nieprawdziwymi atestami;
3) nierzetelnymi wynikami badań;
4) nierzetelnymi informacjami o wyróżnieniach lub oznaczeniach produktów lub usług


Art. 15.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostę-pu do rynku, w szczególności przez:
1) sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świad-czenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców;
2) nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom al-bo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców;
©Kancelaria Sejmu s. 5/5
2009-12-22
3) rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów;
4) pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprze-daży;
5) działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.
2. Czyn, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, może polegać w szczególności na:
1) ograniczeniu w istotny sposób lub wyłączeniu możliwości dokonywania przez klienta zakupu u innego przedsiębiorcy;
2) stworzeniu sytuacji powodujących pośrednio lub bezpośrednio narzucenie klientom przez podmioty trzecie konieczności dokonania zakupu u danego przedsiębiorcy lub u przedsiębiorcy, z którym dany przedsiębiorca pozosta-je w związku gospodarczym;
3) emisji, oferowaniu oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi oferowane przez jednego przedsiębiorcę lub grupę przedsiębiorców pozostających w związku gospodarczym, w okolicz-nościach wskazanych w pkt 1 lub 2.
3. Czynem nieuczciwej konkurencji jest także utrudnianie małym przedsiębiorcom, w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodar-czej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193, z 2001 r. Nr 49, poz. 509, Nr 67, poz. 679, Nr 102, poz. 1115 i Nr 147, poz. 1643, z 2002 r. Nr 1, poz. 2, Nr 115, poz. 995 i Nr 130, poz. 1112 oraz z 2003 r. Nr 86, poz. 789 i Nr 128, poz. 1176), dostępu do rynku przez sprzedaż towarów lub usług w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 po ce-nie nieuwzględniającej marży handlowej, z zastrzeżeniem ust. 5.
4. Utrudnianiem dostępu do rynku, o którym mowa w ust. 3, jest również:
1) emitowanie oraz realizacja znaków legitymacyjnych podlegających wymia-nie na towary lub usługi, oferowanych poniżej ich wartości nominalnej;
2) emitowanie oraz realizacja znaków legitymacyjnych podlegających wymia-nie na towary lub usługi o cenie przewyższającej wartość nominalną znaku.
5. Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji sprzedaż, o której mowa w ust. 3, jeżeli jest dokonywana w ramach:
1) wyprzedaży posezonowej, dokonywanej dwa razy w roku na koniec sezonu letniego i zimowego, trwającej każdorazowo nie dłużej niż miesiąc;
2) wyprzedaży ze względu na upływający termin przydatności towarów do spożycia lub upływającą datę minimalnej trwałości;
3) likwidacji obiektu handlowego, o ile sprzedaż taka trwa nie dłużej niż 3 miesiące od dnia podania do publicznej wiadomości informacji o likwidacji tego obiektu, a w przypadku likwidacji wszystkich obiektów handlowych przedsiębiorcy w związku z zaprzestaniem przez niego działalności han-dlowej – nie dłużej niż rok.
Art. 15a.
Czynem nieuczciwej konkurencji polegającym na przekupstwie osoby pełniącej funkcję publiczną jest określone w art. 229 Kodeksu karnego zachowanie osoby fi-zycznej:
©Kancelaria Sejmu s. 6/6
2009-12-22
1) będącej przedsiębiorcą;
2) działającej na rzecz przedsiębiorcy w ramach uprawnienia do jego reprezen-towania albo podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania nad nim kontroli;
3) działającej na rzecz przedsiębiorcy, za zgodą osoby, o której mowa w pkt 2.
Art. 15b.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest wytwarzanie, import, dystrybucja, sprze-daż, najem lub oddawanie do używania pod innym tytułem prawnym oraz po-siadanie, w celach zarobkowych, urządzeń niedozwolonych, w rozumieniu prze-pisów o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym.
2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest także instalacja, serwis lub wymiana urzą-dzeń niedozwolonych, w celach zarobkowych, oraz wykorzystywanie przekazu informacji handlowej do promocji tych urządzeń lub związanych z nimi usług.
Art. 16.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności:
1) reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;
2) reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;
3) reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wyko-rzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;
4) wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji;
5) reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczegól-ności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.
6) (uchylony).
2. Przy ocenie reklamy wprowadzającej w błąd należy uwzględnić wszystkie jej elementy, zwłaszcza dotyczące ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy lub konserwacji reklamowa-nych towarów lub usług, a także zachowania się klienta.
3. Reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta al-bo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta, zwana dalej „reklamą po-równawczą”, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z do-brymi obyczajami. Reklama porównawcza nie jest sprzeczna z dobrymi obycza-jami, jeżeli łącznie spełnia następujące przesłanki:
1) nie jest reklamą wprowadzającą w błąd, o której mowa w ust. 1 pkt 2;
2) w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów porównuje towary lub usługi zaspokajające te same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu;
©Kancelaria Sejmu s. 7/7
2009-12-22
3) w sposób obiektywny porównuje jedną lub kilka istotnych, charakterystycz-nych, sprawdzalnych i typowych cech tych towarów i usług, do których może należeć także cena;
4) nie powoduje na rynku pomyłek w rozróżnieniu między reklamującym a je-go konkurentem, ani między ich towarami albo usługami, znakami towaro-wymi, oznaczeniami przedsiębiorstwa lub innymi oznaczeniami odróżniają-cymi;
dot. pkt 2 w ust. 2 w art. 17a obecnie: przepisów o grach i zakładach wzajem-nych
5) nie dyskredytuje towarów, usług, działalności, znaków towarowych, ozna-czeń przedsiębiorstwa lub innych oznaczeń odróżniających, a także oko-liczności dotyczących konkurenta;
nowe brzmienie pkt 2 w ust. 2 w art. 17a wchodzi w życie z dn. 1.01.2010 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 201, poz. 1540)
6) w odniesieniu do towarów z chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia odnosi się zawsze do towarów z takim sa-mym oznaczeniem;
7) nie wykorzystuje w nieuczciwy sposób renomy znaku towarowego, ozna-czenia przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta ani też chronionego oznaczenia geograficznego lub chronionej nazwy po-chodzenia produktów konkurencyjnych;
8) nie przedstawia towaru lub usługi jako imitacji czy naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonych chronionym znakiem towarowym, chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia albo innym oznaczeniem odróżniającym.
4. Reklama porównawcza związana z ofertą specjalną powinna, w zależności od jej warunków, jasno i jednoznacznie wskazywać datę wygaśnięcia tej oferty lub zawierać informację, że oferta jest ważna do czasu wyczerpania zapasu towarów bądź zaprzestania wykonywania usług, a jeżeli oferta specjalna jeszcze nie obo-wiązuje, powinna wskazywać również datę, od której specjalna cena lub inne szczególne warunki oferty będą obowiązywały.
Art. 17.
Czynu nieuczciwej konkurencji, w rozumieniu art. 16, dopuszcza się również agen-cja reklamowa albo inny przedsiębiorca, który reklamę opracował.
Art. 17a.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest sprzedaż konsumentom towarów lub usług połączona z przyznaniem wszystkim, albo niektórym nabywcom towarów lub usług nieodpłatnej premii, w postaci towarów lub usług odmiennych od stano-wiących przedmiot sprzedaży, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji sprzedaż, o której mowa w ust. 1, jeżeli premie stanowią towary lub usługi:
1) o niewielkiej wartości lub próbki towaru;
[2) wygrane w loteriach promocyjnych, organizowanych na podstawie prze-pisów o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach, lub konkursach, których wynik nie zależy od przypadku.]
<2) wygrane w loteriach promocyjnych, organizowanych na podstawie przepisów o grach hazardowych, lub konkursach, których wynik nie za-leży od przypadku.>
©Kancelaria Sejmu s. 8/8
2009-12-22
Art. 17b.
(uchylony)
Art. 17c.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest organizowanie systemu sprzedaży lawi-nowej, polegającego na proponowaniu nabywania towarów lub usług poprzez składanie nabywcom tych towarów lub usług obietnicy uzyskania korzyści ma-terialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji, które to osoby uzyskałyby podobne korzyści materialne wskutek na-kłonienia kolejnych osób do udziału w systemie.
2. Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji organizowanie systemu sprzedaży, o którym mowa w ust. 1, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:
1) korzyści materialne uzyskiwane z uczestnictwa w systemie sprzedaży po-chodzą ze środków uzyskiwanych z zakupu lub ze sprzedaży dóbr i usług po cenie, której wartość nie może rażąco przekraczać rzeczywistej wartości rynkowej tych dóbr i usług;
2) osoba rezygnująca z udziału w systemie sprzedaży ma prawo do odprzedaży organizatorowi systemu za co najmniej 90 % ceny zakupu wszystkich naby-tych od organizatora nadających się do sprzedaży towarów, materiałów in-formacyjno-instruktażowych, próbek towarów lub zestawów prezentacyj-nych zakupionych w przeciągu 6 miesięcy poprzedzających datę złożenia rezygnacji organizatorowi systemu sprzedaży.
Art. 17d.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest wprowadzanie do obrotu przez sieci sklepów dyskontowych towarów w ilości przewyższającej 20 % wartości obrotów z markami stanowiącymi własność właściciela sieci lub podmiotów zależnych.
Art. 17e.
(uchylony)
Rozdział 3
Odpowiedzialność cywilna
Art. 18.
1. W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego inte-res został zagrożony lub naruszony, może żądać:
1) zaniechania niedozwolonych działań;
2) usunięcia skutków niedozwolonych działań;
3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
©Kancelaria Sejmu s. 9/9
2009-12-22
6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny zwią-zany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
2. Sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowa-niach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związa-nych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.
Art. 18a.
Ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd.
Art. 19.
1. Z roszczeniami wymienionymi w art. 18 ust. 1 pkt 1-3 i 6 mogą wystąpić:
1) (uchylony);
2) krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców;
3) (uchylony).
4) (uchylony).
2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do czynów nieuczciwej konkurencji określo-nych w art. 5-7, art. 11, art. 14 i art. 15a.
Art. 20.
Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upły-wem lat trzech. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naru-szenia. Przepis art. 442 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.
Art. 21. (uchylony).
Art. 22.
1. W razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji, sąd, na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpo-wiedniej formie.
2. Pozwany, u którego na skutek wniesienia powództwa, o którym mowa w ust. 1, powstała szkoda, może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Rozdział 3a
(uchylony)
©Kancelaria Sejmu s. 10/10
2009-12-22
Rozdział 4
Przepisy karne
Art. 23.
1. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej in-formację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wol-ności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto, uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą ta-jemnicę przedsiębiorstwa, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej.
Art. 24.
Kto, za pomocą technicznych środków reprodukcji, kopiuje zewnętrzną postać pro-duktu lub tak skopiowany wprowadza do obrotu, stwarzając tym możliwość wpro-wadzenia klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, czym wyrzą-dza poważną szkodę przedsiębiorcy,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wol-ności do lat 2.
Art. 24a.
Kto organizuje system sprzedaży lawinowej lub takim systemem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Art. 24b.
(uchylony).
Art. 25.
1. Kto, oznaczając lub wbrew obowiązkowi nie oznaczając towarów albo usług, wprowadza klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konser-wacji lub innych istotnych cech towarów lub usług albo nie informuje o ryzyku, jakie wiąże się z korzystaniem z nich, i naraża w ten sposób klientów na szkodę, podlega karze aresztu albo grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy lub sprzedaży, o której mowa w art. 17a.
Art. 26.
1. Kto rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie, w szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych cenach albo o
©Kancelaria Sejmu s. 11/11
2009-12-22
sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorstwa, w celu szkodzenia przed-siębiorcy,
podlega karze aresztu albo grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto, w celu przysporzenia korzyści majątkowej lub osobistej sobie, swojemu przedsiębiorstwu lub osobom trzecim, rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o swoim przedsiębior-stwie lub przedsiębiorcy, w szczególności o osobach kierujących przedsiębior-stwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych ce-nach albo o sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub przedsiębior-stwa.
Art. 27.
1. Ściganie przewidzianych w niniejszej ustawie przestępstw następuje na wniosek pokrzywdzonego, a wykroczeń – na żądanie pokrzywdzonego.
1a. (uchylony).
2. Z żądaniem ścigania wykroczenia przewidzianego w art. 25 mogą wystąpić także podmioty, o których mowa w art. 19 ust. 1.
Rozdział 5
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 28. (pominięty).
Art. 29 (pominięty).
Rozdział 6
Przepisy końcowe
Art. 30.
Traci moc ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 1930 r. Nr 56, poz. 467).
Art. 31.
Ustawa wchodzi w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjąt-kiem art. 28, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1995 r.



Orzecznictwo


Czy pobieranie opłat za usługi między sieciami handlowymi a ich dostawcami może być korzystne dla obu stron transakcji – analizuje radca prawny

W wyroku z 28 października 2012 r. ( syg. akt I CSK 147/12 ) Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie i przekazał do ponownego rozpoznania sprawę dotyczącą opłat półkowych. Jak doniosła „Rzeczpospolita", w ustnym uzasadnieniu wyroku sąd wskazał, że na sieci spoczywa obowiązek wykazania, że pobrane wynagrodzenie było uzyskane w zamian za konkretne usługi. Sprawa będzie ponownie rozpatrywana przez Sąd Apelacyjny, a w tym samym czasie w całym kraju pobierane i uiszczane są opłaty za usługi między sieciami i ich dostawcami. Dlaczego? Czy to wpływ złych, dominujących sieci handlowych? A może w istocie opłaty są korzystne dla obu stron transakcji?

Z góry i na bieżąco

Tak zwane opłaty półkowe (ang. listing fee) przywędrowały do Polski razem z zagranicznymi sieciami handlowymi i były prostym przeniesieniem modelu biznesowego stosowanego przez sieci handlowe w Europie Zachodniej. Wprowadzenie zakazu pobierania opłat półkowych było odczytywane jako jeden z przejawów walki z „dominacją zagranicznego kapitału". Jednocześnie zakaz był odpowiedzią na realny problem pojawiający się na rynku, polegający na konieczności opłacenia przez dostawcę całej marży za ustalony okres z góry. Detaliści (nie tylko w Polsce) żądali, aby dostawca z góry zapłacił określoną kwotę stanowiącą np. 10 proc. przewidywanego obrotu w danym roku kalendarzowym. Takie żądanie powodowało, że całość ryzyka gospodarczego związanego z wprowadzeniem i sprzedażą produktu do danej sieci ponosił dostawca. Uznanie takiej praktyki za delikt z zakresu nieuczciwej konkurencji i zastosowanie art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji było w pełni uzasadnione.

Z czasem jednak sytuacja uległa zmianie i zamiast do opłat pobieranych z góry za dłuższy okres rozliczeniowy przepis art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zaczął być stosowany do opłat pobieranych na bieżąco, w proporcji do wartości sprzedaży. Doprowadziło to do dziwnej sytuacji, którą można byłoby uznać za próbę podważania za pomocą przepisów prawa podstawowej zasady arytmetyki: rozdzielności mnożenia względem odejmowania.

Część orzeczeń „chroniących dostawców" może w istocie osłabić ich pozycję

Przyjmowana przez część sądów praktyka prowadziła do sytuacji, gdy żądanie np. miesięcznej opłaty w wysokości 
10 proc. obrotu było niezgodne z prawem, a żądanie obniżenia ceny o 10 proc. było zgodne z prawem. Jeśli bowiem opłata półkowa jest pobierana w tych samych lub zbliżonych okresach, w których wystawiane są faktury za sprzedaż towarów, to z ekonomicznego punktu widzenia dla dostawcy jest bez znaczenia, czy obniża cenę o 10 proc., czy wniesie opłatę w wysokości 10 proc. ceny.

Przykład:

Opcja 1.: rabat 10% przy cenie 1 zł za 1 sztukę: (1 – 10%) x 1000 = 900 zł

Opcja 2.: opłata 10% przy cenie 1 zł za sztukę: 1 x 1000 – 10% x 1000 = 900 zł

Niby to samo, a w polskim systemie prawa, o ile żądaniu opłaty lub rabatu towarzyszyłyby sformułowania dotyczące ustalenia asortymentu, wzrostu obrotów lub zobowiązania do wprowadzenia produktu do sieci, o tyle w przypadku rabatu mamy do czynienia z negocjacjami handlowymi, a w drugim przypadku mamy (co najmniej potencjalnie) delikt nieuczciwej konkurencji polegający na pobieraniu innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży.

Czy to uczciwe

Czy może wobec tego nieuczciwe jest żądanie obniżania ceny przez sieci handlowe? Oczywiście najlepiej dla dostawców byłoby, gdyby sieci akceptowały ceny bez prób ich obniżenia, ale dla dostawcy korzystne może być również zaakceptowanie niższej ceny, lecz przy jednoczesnym zagwarantowaniu sobie wyższego obrotu, szerszego portfolio dostaw lub realizacji dostaw w korzystny dla siebie sposób. Od kiedy Fenicjanie wymyślili pieniądze, tak odbywają się negocjacje handlowe: „coś za coś". Niższa cena – tak, ale... w zamian za szerszy asortyment (rabat asortymentowy), zobowiązanie do wprowadzenia nowego produktu w czasie korzystnym dla dostawcy (np. tuż przed kampanią reklamową dostawcy), wyeksponowanie towaru na półce sklepowej zgodne z oczekiwaniami dostawcy (a nie tak jak postanowi kierownik danego sklepu) etc. Każde takie świadczenie ma dla dostawcy wartość. Co do zasady nie ma tu żadnego czynu nieuczciwej konkurencji. I bez znaczenia jest z ekonomicznego punktu widzenia, czy dana kwota zmniejsza cenę jako rabat, czy też jest systematycznie uiszczana opłatą, obok ceny.



Czy pobieranie opłat za usługi między sieciami handlowymi a ich dostawcami może być korzystne dla obu stron transakcji – analizuje radca prawny

Jeśli nie powrócimy do koncepcji cen regulowanych, to nie można zarzucić sieci nielegalnego działania tylko dlatego, że obstaje przy ofercie zakupu pod warunkiem obniżenia ceny sprzedaży lub wprost odmawia zakupu towarów po cenie wyższej niż oferowane przez sprzedającego. W zamian za obniżenie ceny lub opłatę (odrębne wynagrodzenie) dostawca może jednak uzyskać dodatkowe świadczenia ze strony sieci handlowej.

Jak więc ocenić, czy dana opłata jest czynem nieuczciwej konkurencji, czy też jest korzystna dla dostawcy? Przede wszystkim należałoby badać, czy sprzedaż, po odliczeniu opłat, jest dla dostawcy uzasadniona ekonomicznie (czy przynosi zyski). Przyjęcie interpretacji polegającej na uznaniu opłat prima facie za czyn nieuczciwej konkurencji prowadzi do sytuacji, gdy dostawca przez kilka lat za obopólną korzyścią sprzedaje produkt do sieci handlowej, korzystając z efektu skali i nakładów poniesionych przez sieć handlową, a po zakończeniu współpracy kieruje pozew do sądu, podnosząc, że opłaty, które uiszczał, były czynem nieuczciwej konkurencji. Mimo to najczęściej gdyby mógł, to na takich samych warunkach nadal chętnie i z zyskiem dalej sprzedawałby towary do sieci handlowej.

Dlaczego więc w ogóle sieci handlowe żądały opłat, a nie koncentrowały się na obniżaniu ceny, znając ryzyko z tym związane? Jednym z głównych czynników były kwestie związane z ... rozliczeniami podatkowymi i zasadami wystawiania faktur.

Świadczenia wzajemne mają dla dostawców istotne znaczenie

Nowa praktyka

W związku z wprowadzeniem w ustawie o podatku od towarów i usług zmian dostosowujących ustawę do zasad obowiązujących w UE oraz w związku z interpretacjami ministra finansów (np. interpretacja z 30 grudnia 2005 r. (publ. DzUrz Min. Fin. z 2005 r. nr 5, poz. 22) zdecydowana większość świadczeń ze strony sieci zaczęła być uznawana za usługi i (częściowy mylnie) identyfikowana z usługami marketingowymi. Taka klasyfikacja miała jednak olbrzymią zaletę natury praktycznej. Pozwalała bowiem na wystawienie jednej faktury za usługi marketingowe za dany okres rozliczeniowy. Jednocześnie udzielenie rabatów wiązało się z koniecznością żmudnego przypisywania udzielonych rabatów do poszczególnych faktur i poszczególnych pozycji (linii) na fakturach. Praktyka taka była też korzystna dla dostawców, których zwalniała z obowiązku wystawiania faktur korygujących i dokonywania zmian w rejestrach sprzedaży VAT.

Sytuacja jednak zaczęła się zmieniać wraz z wprowadzeniem do przepisów możliwości wystawiania zbiorczych faktur korygujących, tj. faktur korygujących odnoszących się do dostaw towarów zrealizowanych w przyjętym okresie rozliczeniowym. Możliwość wystawienia jednej zbiorczej korygującej faktury sprawia, że z punktu widzenia organizacyjno-księgowego równie łatwo jest dziś wystawić fakturę korygującą, jak i fakturę za usługi.

Jakie mogą być więc skutki przyjmowanego w części orzecznictwa kierunku wykładni zmierzającej do „ochrony dostawców"? Skutkiem może być... osłabienie pozycji dostawców. Skoro bowiem sieci handlowe ryzykują uznanie opłat / premii / bonusów etc. za czyn nieuczciwej konkurencji, to lepiej żądać obniżenia ceny w zamian... za nic – gdyż zobowiązanie do świadczenia wzajemnego w zamian za ustalone wynagrodzenie może być, w świetle wielu orzeczeń, zwłaszcza sądów w Krakowie i Poznaniu, uznane za czyn nieuczciwej konkurencji; vide: wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 25 lutego 2010 r. I ACa 107/1013 i z 13 października 2010 r. I ACa707/10 oraz wyroki Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 grudnia 2008 r. IACa 1024/08 i z 27 lutego 2009 r. I ACa 94/09, passim.

Tymczasem świadczenia wzajemne ze strony sieci handlowych mają dla dostawców istotne znaczenie i nie są utrudnieniem, ale co do zasady ułatwieniem dostępu do rynku. Ustalanie warunków współpracy i zobowiązanie się do przestrzegania określonych zasad w zamian za wynagrodzenie ma ekonomicznąwartość dla dostawców. Wykładnia art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji powinna odwoływać się do natury ekonomicznej stosunków oraz rzeczywistych relacji i intencji stron, a nie sprowadzać się do uproszczonego, schematycznego odczytania przepisów ustawy. W przeciwnym bowiem przypadku stosowanie przepisów prawa przynosi skutki przeciwne do zamierzonych przez ustawodawcę.

W wyroku z 28 października 2012 r. (syg. akt I CSK 147/12) Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie i przekazał do ponownego rozpoznania sprawę dotyczącą opłat półkowych. Jak doniosła „Rzeczpospolita", w ustnym uzasadnieniu wyroku sąd wskazał, że na sieci spoczywa obowiązek wykazania, że pobrane wynagrodzenie było uzyskane w zamian za konkretne usługi. Sprawa będzie ponownie rozpatrywana przez Sąd Apelacyjny, a w tym samym czasie w całym kraju pobierane i uiszczane są opłaty za usługi między sieciami i ich dostawcami. Dlaczego? Czy to wpływ złych, dominujących sieci handlowych? A może w istocie opłaty są korzystne dla obu stron transakcji?


źródło: rp.pl