Ogólnie o programach komputerowych

Program komputerowy jest przedmiotem prawa autorskiego (przedmiotem ochrony autorskoprawnej) posiadającym cechy charakterystyczne, które wyraźnie odróżniają go od innych kategorii utworów. Po pierwsze, programy mają związek z techniką²⁴¹. Po drugie, najczęściej pełnią funkcje użytkowe (inne utwory nie muszą pełnić jakichkolwiek funkcji użytkowych, są jedynie obiektami estetycznymi)²⁴². Uznając tę odrębność, ustawodawca uregulował kwestie dotyczące programów komputerowych w samodzielnej jednostce redakcyjnej ustawy (rozdział 7 pr. aut.). Programy trwale stały się przedmiotem regulacji autorskoprawnych²⁴³. Ustawodawca polski nie definiuje programu komputerowego. Jednakże posiłkując się definicjami formułowanymi w niektórych ustawach krajowych (np. amerykańskiej czy japońskiej), za program komputerowy można uznać zakodowaną sekwencję instrukcji wykonywanych bezpośrednio lub pośrednio przez komputer albo inne urządzenie zdolne do przetwarzania informacji w celu uzyskania określonego rezultatu (realizacji określonych funkcji lub zadań)²⁴⁴.

Program komputerowy jest chroniony jak utwór wyrażony słowem. Rzecz jasna ustawa obejmuje ochroną jedynie te programy, które spełniają przesłanki uznania ich za utwór (tzn. są efektem działalności intelektualnej człowieka, są przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze oraz zostały ustalone). Ochronie podlegają elementy tekstowe programu (przedstawienie ciągu instrukcji), natomiast elementy pozatekstowe (algorytm, struktura programu, język programowania) są wyłączone spod ochrony²⁴⁵. Ochrona obejmuje wszystkie postacie wyrażenia programu, tzn. program źródłowy oraz program wynikowy. Program źródłowy jest najczęściej zapisywany językiem programowania wysokiego poziomu. Jest to zapis alfanumeryczny wyrażony słowami, symbolami matematycznymi oraz innymi znakami. Jest to postać zapisu „nieczytelna” dla komputera i nie nadaje się do instalacji w komputerze. Z kolei program wynikowy powstaje w wyniku przetłumaczenia programu źródłowego przez specjalne programy tłumaczące (kompilatory, asemblery), nadające się do zainstalowania w komputerze, oraz może być bezpośrednio wykonywany przez komputer²⁴⁶.

Podmiotem majątkowego prawa autorskiego do programu komputerowego jest, zależnie od okoliczności konkretnego stanu faktycznego, jego twórca (programista) albo pracodawca twórcy²⁴⁷.

W praktyce w zakresie oprogramowania informatycznego zawierane są trzy typy umów. Po pierwsze, umowy mające za przedmiot proste projektowanie programów mających realizować założone zadania. Po drugie, umowy mające za przedmiot dostarczenie wcześniej powstałego oprogramowania. Po trzecie wreszcie, umowy mające za przedmiot dostarczenie i wdrożenie systemu informatycznego²⁴⁸.